De kracht van het gebruik van tussenkoppen

Een tekst met een duidelijke opbouw is aantrekkelijk om te lezen. De gouden tip om je tekst overzichtelijker te maken, is het juiste gebruik van witruimte en het toepassen van tussenkopjes. Een tussenkop, ook wel kop, subkop, subtitle of koptekst genoemd, is de titel van de verschillende alinea’s waaruit een tekst bestaat.

Een tussenkop is een soort korte samenvatting van de paragraaf eronder. Door het juiste gebruik van tussenkopjes, wordt een tekst toegankelijker en daardoor beter leesbaar. Een lezer kan zo namelijk de tekst scannen en kan zo sneller zien wat de boodschap en de relevantie van de tekst is. De lezer krijgt als het ware een korte samenvatting van je tekst, door enkel je kopteksten te lezen.

Tussenkoppen hebben verschillende effecten:

• Ze laten overzichtelijk zien hoe je tekst is opgebouwd en welke (sub)thema’s aan bod komen.
• Ze laten duidelijk zien waar welke informatie te vinden is.
• Ze maken je tekst minder ‘massief’ door de verdeling in van elkaar onderscheidende stukken.
• Ze zorgen ervoor dat Google je tekst beter ‘begrijpt’ en daardoor beter indexeert.
• Ze trekken de aandacht en wakkeren de nieuwsgierigheid aan.

Uiteraard ligt het aan de soort tekst, welke functie het meest gewichtig is. Bij bijvoorbeeld een wervende tekst online over het nut van het direct moeten overgaan tot de aanschaf van dieetwater, is de functie ‘aandacht trekken’ van groot belang. Bij een bijsluiter van een medicijn tegen buikloop, is het de functie van ‘wegwijzer’ weer belangrijker.

Waar een goede tussenkop aan moet voldoen

Bij het toepassen van tussenkoppen moet je letten op het volgende:

• Maak een tussenkop nooit langer dan één zin.
• Omschrijf wat de lezer eronder kan lezen.
• Zet nooit een tussenkop (de naam zegt het al) direct na een hoofdstuktitel.
• Plaats de meest belangrijke woorden vooraan.
• Zorg dat alle tussenkoppen op rij een summiere samenvatting van je tekst vormen.
• Maak de tekst zo, dat ook zonder het lezen van de tussenkoppen, de lezer geen informatie mist.
• Zet belangrijke informatie nooit alleen in de tussenkop, maar altijd in de tekst zelf.
• Verwijs in je tekst nooit naar de tussenkop, omdat deze geen deel uitmaakt van de alinea.
• Gebruik alleen een beginkapitaal; typ dus niet de hele kop in hoofdletters.
• Zet geen punt of dubbele punt achter een tussenkop; een vraagteken of uitroepteken kan wel.
• Laat een of meerdere woorden uit je tekst terugkomen in je tussenkop.
• Gebruik boven de tussenkop meer witruimte dan eronder: zo zie je duidelijk dat de tussenkop bij de alinea eronder hoort.
• Gebruik, indien van toepassing, de huisstijl van het bedrijf of de organisatie bij de vormgeving van je tussenkop.

Een goede tussenkop voor een informatieve tekst voor een breed publiek

Schrijf je een informatieve tekst, zoals bijvoorbeeld een bijsluiter, maar ook een brochure of webtekst voor een breed publiek, dan is naast bovenstaande rij, het volgende ook belangrijk:

• Wees overduidelijk en ondubbelzinnig. Hoe concreter, hoe beter. Dus niet: ‘de verschillende aspecten van het item’, maar beter: ‘de kenmerken van een Duitse frikadel’.
• Schrijf vanuit de lezer; geef de lezer antwoorden zijn vragen. Dus niet: ‘voordeel’, maar beter: ‘gratis parkeren voor boomchirurgen’.
• Laat de tussenkop kernachtig omschrijven wat de lezer eronder kan lezen. Dus niet: ‘aanvullende maatregel tegen corona’, maar beter: ‘mondkapjes moeten nu ook onze oren bedekken’.

Een goede tussenkop voor een wervende tekst of een tekst voor een specifieke doelgroep

Schrijf je een tekst voor een groep lezers die al het een en ander over je onderwerp afweet, of schrijf je een wervende tekst die vooral lezers moet aansporen om door te lezen, dan moet je ook letten op het volgende:

• Schrijf korte, creatieve tussenkoppen die je interesse moeten aanwakkeren. Dus niet: ‘rendement van het drankje’, maar: ‘betere concentratie door het drinken van bruine rum’.
• Beantwoord de hulpvraag van de lezer. Tussenkoppen als ‘zo maak je…’, ‘de 5 stappen…’, ’10 tips om…’ lijken afgezaagd en oubollig, maar worden nog steeds hoog gewaardeerd. Dus niet: ‘verantwoord zonnen is niet gemakkelijk’, maar: ‘5 tips om veilig van de zon te genieten’.
• Gebruik werkwoorden die een beweging aangeven (actieve werkwoorden), zoals krijgen, maken, ondernemen, oplossen of gaan. Dus niet: ‘recept hondenbrokken’, maar: ‘zelf je hondenbrokken maken’.
• Gebruik (niet overvloedig) een tekst die enkel triggert. Dus niet: ‘uitkomst voor prikkeling aan het reukorgaan’, maar: ‘nooit meer last van jeuk aan de neus’.

Een goede tussenkop voor een betere ranking in Google

Met het schrijven van goede tussenkoppen voor bijvoorbeeld een webpagina of een blog, kun je zelfs beter ranken bij zoekmachines. Door het juiste gebruik van tussenkopjes geef je niet alleen je lezer, maar ook Google een duidelijke structuur. Dit heeft effect op een goede indexering en dus ook op een betere ranking in de zoekresultaten. Enkele tips:

• Bij het maken van een blog of website kun je kiezen uit ‘koptekst 1, 2, 3, … of H1, H2, H3-koptekst’. Gebruik nooit ‘koptekst 1’, maar reserveer deze voor de titel.
• Let op de juiste volgorde. Voor de eerste tussenkop gebruik je ‘koptekst 2’. Dit is de belangrijkste tussenkop. Daarna ‘koptekst 3’ en eventueel nog ‘koptekst 4’. Een H1, H2-of H3-gecodeerde kop geeft aan dat die belangrijk is. Google scant deze, maar maakt geen onderscheid tussen H2 en H3.
• Pas op met tussenkoppen die je enkel een grotere, dik gedrukte, cursief geschreven of gekleurde letter geeft. Google ziet deze als een paragraaftekst en neemt deze zo niet mee in de indexering.
• Verwerk je zoektermen (en synoniemen ervan) in je tussenkoppen. Dus niet: ‘conclusie van het onderzoek’, maar: ‘gezonder leven met onze sigaretten’.

De tussenkop in vragende vorm

Deze koppen in vragende vorm geven duidelijk aan, dat de lezer in de tekst eronder het antwoord op de vraag kan verwachten. Deze vorm leidt je als het ware door de tekst. Ikzelf ben geen voorstander van een vraagstelling in een tussenkop. Ten eerste is een tussenkop in vraagvorm vaak niet veelzeggend. Ten tweede vormen de vragen op rij geen mooie samenvatting van het artikel.

Even goede vrienden, mocht jij wel graag je tussenkoppen in vraagvorm gieten. Enkele tips:

• Gebruik de tussenkop in vragende vorm vooral voor teksten waarin de lezer informatie wil vergaren (bijvoorbeeld een gebruiksaanwijzing) of waarin de lezer wordt gevraagd om iets te doen (bijvoorbeeld een voorlichtingsbrochure).
• Zorg ervoor dat de tekst onder het vragende kopje ook duidelijk is, als iemand de vraag erboven niet heeft gelezen. Herhaal de vraag dus, al dan niet in andere woorden, in het antwoord.
• Maak de vraag nooit te moeilijk, te vaag, te direct of te confronterend. Dus niet: ‘ben ik impotent?’, maar: ‘hoe test ik mijn vruchtbaarheid?’.

Is er een convenabele gevolgtrekking te destilleren uit hierboven uiteengezette data?

Het antwoord bovenstaande tussenkop is: ja. We hebben in ieder geval geleerd, dat deze laatste tussenkop alles in zich heeft waar een gruwelijk slechte tussenkop aan moet voldoen. Maak werk van goede tussenkoppen. Zo maak je je tekst overzichtelijker, aantrekkelijker en beter scanbaar. Zo zorg je ervoor dat de lezer je boodschap beter oppakt en (als bijkomend gunstig neveneffect) zorg je ervoor dat Google je tekst beter oppakt en jou als beloning hiervoor een slinger omhoog geeft.

Dit artikel is ook gepubliceerd door Bert Polman op Frankwatching.com.

Gerelateerde artikelen